Ba Bể, những trải nghiệm nhất định bạn phải thử!

Từ HN tới Bắc Cạn khoảng 200 km. Tuy nhiên có gần 100km đường đường núi, nếu ai hay say xe thì đoạn đường này sẽ khá khó chịu.
Từ Bắc Kạn đi Ba Bể khoảng 70 km, đi hết khoảng 1,5 -2 tiếng. Trong đó, riêng đoạn từ cổng bán vé vào đến trung tâm Ba Bể chỉ có khoảng 7-8km nhưng đi hết khoảng nửa tiếng do đường nhỏ, hơi xấu. Tuy nhiên con đường này rất đẹp. Nếu mặt đường tốt thì chạy bộ và đi xe đạp ở đây là tuyệt vời nhất. Toàn bộ con đường đều được che phủ dưới bóng cây. Một bên là vách núi rậm rạp, một bên là hồ xanh ngắt. Theo kế hoạch của tỉnh, sẽ có 4 điểm ngắm cảnh được tạo ra ở 4 vị trí trong hồ và gần với đường đi này sẽ có 1 điểm, leo lên vách cao phóng tầm mắt ôm trọn một phần mặt hồ.

Như vậy là đi từ Hà Nội tới Ba Bể hết tầm 5 tiếng. Mua cái vé vào cửa 46K là bắt đầu bước vào vùng hồ nước ngọt tự nhiên lớn nhất Việt Nam, 1 trong 20 hồ nước ngọt tự nhiên lớn nhất thế giới với cảnh rừng núi rậm rạp, các bản làng của người Tày, Dao, Mông. Trong đó, người Tày chủ yếu sống sát mặt hồ, người Dao cao hơn một chút và người Mông thì tít trên núi cao.

2. Chơi gì ở Ba Bể

Thường thì khách Hà Nội lên Ba Bể khoảng buổi trưa sẽ tới nơi, nghỉ ngơi ăn trưa, nhận phòng, chiều đi thuyền khám phá các điểm di tích, danh thắng chính quanh hồ: Thác Đầu Đẳng, Động Puông, Đền An Mạ, ao Tiên… (Thông tin chi tiết bạn có thể tham khảo trên trang Du Lịch Hồ Ba Bể). Tour đơn giản nhất có giá 800k/thuyền tối đa 12 người. Mùa hè nên đi thuyền lúc sáng sớm, như tháng 8 này khoảng 5h30 mặt trời ló rạng, đi thuyền trên hồ sẽ đẹp tuyệt vời. Chỉ là đi nghỉ thì không mấy ai thích dậy sớm, cho nên thôi để buổi chiều đi ngắm hoàng hôn trên hồ cũng được.

Thác Tát Mạ và động Hua Mạ ở cùng một hướng, trong khi thác Đầu Đẳng và động Puông ở cùng một hướng. Nếu không có nhiều thời gian thì đi Đầu Đẳng và động Puông cũng được. Thác Đầu Đẳng thực chất là một đoạn sông Năng hạ độ cao khoảng 20-25m so với mặt hồ, nước hồ chảy ra hòa cùng nước sông Năng và đổ vào hồ thủy điện Na Hang bên Tuyên Quang. Thác thấp, nhưng vẫn vô cùng hùng vĩ do dòng nước cuồn cuộn đập vào hàng nghìn tảng đá lớn, tung bọt trắng xóa. Khác với nhiều thác ở nơi khác chưa có vị trí ngắm cảnh thuận tiện cho du khách, thác Đầu Đẳng có hẳn một “vọng cảnh đài” sàn gỗ giàn thép chắc chắn đối diện thác (Khi đến nơi này, mình đã thực sự ngạc nhiên vì không ngờ trong khi phần lớn mọi thứ còn chưa đạt “chuẩn” thì chỗ Thác khuất nẻo này lại có một “vọng cảnh đài” hàng xịn luôn!!!).

Du khách cũng có thể cắm trại qua đêm ở nơi đây nếu có đủ can đảm vì khu vực này nằm sâu trong rừng núi cách khu dân cư gần nhất cũng tương đối, không có một chút ánh sáng của điện nào ngoài mấy sợi dây thủy điện nhỏ không biết mắc đến đâu nhưng có giăng qua thác.
Một số khách đến Ba Bể thích đi bộ theo lối mòn vượt qua thác sang phía Tuyên Quang, đặt tour thuyền bên Na Hang trước và sang đó lên thuyền chơi Na Hang rồi về HN từ Tuyên Quang hoặc đi chơi Tuyên Quang tiếp. Đây cũng là lựa chọn hay cho ai đó thích lang thang.Nhân tiện nói về căm trại: Ở Ba Bể có ít nhất 4 điểm cắm trại đẹp: Thác Đầu Đẳng; bãi hội xuân bản Bó Lù, ven sông bên bản Pác Ngòi và bãi ven hồ bản Cốc Tộc. Bên Pác Ngòi đã thương mại hóa nhiều nên nếu là mình thì mình sẽ chọn bên Cốc Tộc hoặc thác Đầu Đẳng hoặc Bó Lù. Cảm giác kinh hãi nhất sẽ là cắm trại trên thác. Trên đó đã có hộ dân lợp mái tôn chắc chắn nên không sợ mưa gió, nếu đi cùng nhóm bạn hợp cạ thì không vấn đề.

Nếu nghỉ trong các thôn, tối có thể nhờ chủ nhà mời đội văn nghệ xã biểu diễn múa bát, hát then, đàn tính. Không sặc sỡ như váy áo Mông, hay điệu đà kiểu Thái, phụ nữ Tày mặc áo dài 5 thân giống với áo dài của người Kinh, nhưng chỉ có 2 màu chàm và đen, điểm xuyết nhẹ nhàng bằng thắt lưng màu, hoa tai, vòng cổ hay xà tích bạc, cực kỳ nền nã và tôn dáng.

Sáng hôm sau có thể dậy sớm, ôm thuyền kayak chèo ra hồ chơi. Ai biết bơi thì có thể tự tin nhảy xuống hồ bơi. Hồ sâu nhất tới 26 mét, chỗ nông nhất thì không cần nói, lội bộ cũng được. Như mình, thích nhất là buổi sáng, ôm chiếc kayak bơi ra giữa hồ, nằm ngửa trên thuyền, ngắm bầu trời lúc vẫn còn nắng nhạt, mặc cho thuyền trôi tới đâu thì tới. Chả muốn về…

Chỗ vui chơi ở Ba Bể thì hiện không có. Năm ngoái có chợ đêm Pác Ngòi nhưng từ khi dịch Covid xảy ra, vắng khách, chợ đóng cửa giờ chỉ có cỏ mọc. Nếu đến đúng dịp cuối tuần thì có thể đi chợ phiên xem chợ.
Thay vì tìm đến chỗ đông, có thể tìm đến những chỗ vắng vẻ. 1 trong 2 công ty du lịch “duy nhất” ở Ba Bể (và Bắc Kạn) là Mr Linh’s Adventures có tour khám phá bản làng, trekking lên núi, đòi hỏi chút thể lực và chuẩn bị kỹ càng trang phục mũ mão và đặc biệt là xịt muỗi vì muỗi nhiều vô kể.

3. Ăn gì ở Ba Bể

Bên cạnh các món phổ biến tương tự miền núi phía bắc: rau bò khai xào tỏi, cá nhỏ rán giòn, rau dớn xào, nộm rau dớn, măng cuốn thịt, mướp đắng nhồi thịt… Ba Bể có một số món mà ăn vào nhớ mãi. Đặc biệt phải kể đến món bí thơm Địa Linh, đặc sản riêng của Ba Bể. Anh chủ nhà nghỉ Chi Hòa mách cho cách chọn bí thơm Bắc Cạn: Càng nhiều phấn càng thơm, càng dẻo. Loại bí thơm mà ăn giòn sật thì không phải là bí thơm Ba Bể. Lạc đỏ của Ba Bể cũng rất ngon, chỉ cần phơi khô ăn sống tách vỏ mà thơm ngon như lạc rang (thèm thèm…) Mình xin mua một ít về mà Anh chủ nói là thôi để cô dành còn làm cho khách ăn (huhu)

Món tép chua thì làm bằng tép đánh bắt ven hồ. Tép, trộn với cơm ấm, rượu nếp, men lá. Nếu muốn có màu đẹp thì dùng thêm lá nếp cẩm. Để cho lên men, rồi khi ăn thì rang thêm thịt băm, giềng gừng giã nhỏ. Khi ăn nó chua chua, bùi bùi, hơi có vị của món thịt rang mắm tép dưới mình, nhưng cái vị chua làm cho nó trở nên khác biệt.

Chỉ có 1 điều mà mình muốn thay đổi ở món này là bớt mặn đi vì giờ ít người ăn nhiều cơm, mà món này hơi mặn không ăn vã được (haha)
Ôi dài quá nhưng mà nói nốt phần quan trọng nhất

4. Nghỉ ở đâu trên Ba Bể

Ở Ba Bể có khoảng 70 cơ sở lưu trú. Tuyệt đại đa số là homestay do dân tự mở. Những hộ đầu tiên đón khách là khoảng năm 1992, sau đó tới khoảng 2006-2007 bắt đầu nhiều thêm, 2010 trở đi mạnh hơn và bây giờ thì bản Pác Ngòi, mà chẳng phải bản Pác Ngòi, gần như toàn bộ các bản ven hồ đã không còn bóng dáng bản Tày truyền thống về mặt kiến trúc, cảnh quan vì bà con đã sửa sang gần hết để làm du lịch. Nét Tày truyền thống chỉ còn hiển hiện rõ nhất ở trong các bữa ăn cùng gia chủ homestay, và đặc biệt là các ngày lễ tết, hội hè.

Giá lưu trú ở Ba Bể khá đa dạng, thấp nhất khoảng 70.000 đồng/phòng, mà phòng bố trí như thế nào là tùy gia chủ. Ví dụ như homestay Ba Bể Lake View ở Pác Ngòi (1 trong những view đẹp nhất Pác Ngòi), bạn chủ giới thiệu là phòng 70.000đ, muốn ngủ bao nhiêu người thì ngủ. Dĩ nhiên không thể ngủ quá 3 người vì phòng rất nhỏ và chỉ có 1 giường. Phòng có điều hòa giá 350.000đ có 3 giường. Khách muốn ngủ thêm người (5-7 người cho vui) cũng chỉ phải trả ngần ấy.

Chọn cơ sở lưu trú thì tùy mọi người nhưng về cơ bản có 3 tiêu chí: muốn trung tâm, nhộn nhịp, view dòng sông chảy bên cánh đồng hòa vào một góc hồ: Pác Ngòi (Lake View, Hoàng Nguyên…); muốn tương đối trung tâm, bớt nhộn nhịp, cảm giác gần gũi thiên nhiên hơn, một bước đi bộ xuống bãi bồi ven dòng sông ra tới tận hồ: Bó Lù (chỗ nhà nghỉ Chi Hòa, Quỳnh Mai…); và cuối cùng, muốn hoang sơ, có hẳn một góc hồ để bơi lội, chèo thuyền kayak, len lỏi thuyền dưới những cây sung cổ thụ trên mặt nước và tưởng tượng cảnh trong phim kinh dị thì ra góc hồ chỗ xóm Cốc Tộc có Mr.Linh Homestay là một địa điểm lí tưởng.

Có một nhà nghỉ, kiêm nhà hàng, kiêm cho thuê thuyền Kayak khác ở ngay đối diện bến thuyền, nhưng mình quên tên. Nhà xây kiên cố quay lưng ra hồ, thẳng chỗ đảo Pò Già Mải. Nghỉ chỗ này thì rất tiện có thể bơi thuyền kayak ra mặt hồ chính lúc nào cũng được. Leo lên những cành cây chìa ra mặt nước trên hòn đảo nhỏ thả mình xuống là cái thú của những kẻ mà mình thì không phải vì không biết bơi ở chỗ nước sâu. Mà mặc áo phao nhảy xuống thì quá hâm nên thôi không nhảy!
Xem thêm thông tin về các cơ sở lưu trú ở Ba Bể trên trang này: Du Lịch Hồ Ba Bể (trang này gợi cho mình nhớ tới trang web của đảo gì ở Hiroshima tự nhiên quên tên, có danh sách và link trang web của tất cả các homestay trên đảo, nên nếu không muốn đặt phòng qua hệ thống thì có thể gọi trực tiếp cho chủ nhà, rất tiện để chọn lựa.)